韩总统选举正式开跑 文在寅、安哲秀支持率相差无几
Ме?р (Митро) Хуршед – Худои нур ва Офтоб, Хуршед, чаро?и Осмон ва адолат дар а?оиди ?адимаи динии эрониёни бостон.
Парастиш дар замон?ои ?адим
[вироиш | вироиши манбаъ]Дар замон?ои ?адими тотаърих? асотир? ва даврони аввали пайдоиши таърихи хатт? Худои нур ва Офтобро Митро (Ме?р) мегуфтаанд ва пайдоиши ин идро таърихнигорони ?адиму нав ва мардумшиносону го?шиносон ба ин ном ало?аманд донистаанд. Таърихан Митро (дар забони ?индии ?адим Mitra, дар ?Авесто?- Migra) маънои Худои д?ст?, а?д, ризоият, та?аммул ва дар аасри сеюми ?абл аз мелод ?амчун Худои Офтоб шинохта шуда будааст. ?ануз дар асри V то мелод дар ша?ри Мемфиси Миср маъбади худои эрон? Митра ву?уд дошт. Дар давраи империяи Рим парастиши Митра дар бисёр мамлакат?о расм гардида, то ?азира?ои Британия расида буд.
Митроро дар Эрони ?адим ба сифати ?аками тавонгари на?отбахши байни ?увва?ои нек? (?урмузд) ва бад? (А?риман) медонистаанд. Баъдтар дар Рими ?адим дар зери таъсири дини зардушт? ?араёни митропараст? (охири асри I то мелод ва аасри II мелод?) пайдо мешавад. Дар Арманистони ?адим ин калима ба шакли Ме?р – Худои Офтоб, чаро?и Осмон ва адолат парастида шуда, хона?ои Офтоб дар ш. Гарни (асри якуми м.) ва ?урбонихонаи Мхери дур (дари Мхер) дар ш. Ван бунёд карда мешавад. Ном?ои армании Мигран, Мгер аз номи худои Ме?р сарчашма дорад, ки маънои офтоб?, симои нурро дорад. Ном?ои миллии хал?и то?ик ?ам то ?ол он ном?ои бо ме?р ало?амандро нига? дошта омадааст (Бузургме?р, Ме?рангез, Ме?рофарин, Ме?рона ва ?айра). Дар матн?ои су?д? ва парфиён? расули (фиристодаи) сеюми дини монив? Митро ном дорад. Дар Бобулистон ва Бохтари ?адим низ ?араёни митропараст? тара??? ёфта будааст.[1]
Парастиши Хуршед
[вироиш | вироиши манбаъ]?Дар миёни ?увва?ои сершумори бад?, дар дашту ?ангал?ои Осиёи Марказ?, ки ?они инсонро дар азоб ва ба та?лука меандохт, бахусус хушк? ва торик? бисёр зиёновар буданд. Он?о дарёфта буданд, ки бар зидди неру?ои номбаршудаи бад?, озар ё оташ ва раъду бар? муассир буданд. Бар зидди торик? бошад, Хуршед, чун унсури тавоно му?аддас дониста мешуд. Нисбати ?амин аст, ки Хуршед дар миёни нажоди ?авм?ои зиёди олами бостон ситоиш ва парастиш шудааст?— Эмомал? Ра?монов, ?Ниго?е ба таърих ва тамаддуни ориё??, 2006, с.263
).
?амин хусусиятро инсон?ои замони бостон эътироф намуда, аз гармии Хуршед ба?ра мебурданд ва ало?ида онро ниёиш карда, пасон, р?шно? ва оташро ба он нисбат дода, ин унсур?ои табииро кашф карданд ва ба он?о эъти?од оварда, ба парастишашон о?оз намуданд. Нахуст аз ?ама ба назари мо Хуршед ?илвагар мешавад. Чунки бидуни Хуршед ?аёт ву?уд надорад. Ма?з ба воситаи р?шноии он тамоми мав?удоти олами зинда дар ?аракат аст. Инсон?ои замони бостон, ки ?ан?з нут? надоштанд, дар канори тамоми мав?удоти олам аз гармии Хуршед ба?ра мебурданд. Баъд аз он ки инсон со?иби гуфтор гардид ва андешаашро ифода мекардаг? шуд, ки ин тахминан 40-50 ?азор сол аст (ниг.: Старостин А.С. У человека был один праязык / Знание сила, 2003, №8) ба му?ити худ бо назари устура? менигарист. Ба таври комил намедонист, ки чаро Хуршед мебарояд, гармо ва сармо ?аст ва ?айра. Ма?з барои ?амин аз ?амон замон?ои бостон инсон?ои ?омеаи ибтидо?, ки акнун дар бораи му?ити зисти худ меандешиданд, ба Хуршед э?тироми зиёд доштанд. Онро му?аддас ме?исобиданд. Баракати зиндагии худро ба он пайваст медонистанд. ?амин буд, ки дар тамоми г?шаву канори дунё ба Хуршед, баъд?о ?амчун рамзи он ба оташ чун падидаи му?аддас э?тиром мегузоштанд. Ба хусус дар он кишвар?ое, ки дар он ?о сармо бештар аст, чун рамзи Хуршед аз оташ гулхани хурду бузург афр?хта, дар гирди он шодиву сурур менамуданд (ниг. Иди Сада. ?амчунин ма?з Хуршед аст, ки бар пояи р?шноии он дар р?и замин, одамон ба кишоварз? маш?ул мешаванд. Бо самари кишту кори худ р?згори хешро пеш мебаранд.[2]
Адабиёт
[вироиш | вироиши манбаъ]- Ра?имов Д. Ме?рпараст? // Донишномаи фар?анги мардум. – Душанбе, 2015.
- Ра?имов Д. Ниго?е ба ?ашн?ои милл? ва ойин?ои суннатии то?икон. – Душанбе, 2011;
- ?азрат?улов М. Эъти?оду анъана?ои бостонии А?ам. – Душанбе, 1986.
Пайванд?о
[вироиш | вироиши манбаъ]- ↑ Донишномаи ?исор.-Душанбе: "Ирфон", 2015, - с. 368-370
- ↑ ?ашни-сада-–-баракати-исти?лол(пайванди дастнорас)
![]() |
Ин ма?олаи хурд аст. Бо густариши он ба Википедия к?мак кунед. Дар сурати имкон ин ёддошт бояд да?и?тар ?ойгузин шавад. |